De eerste koffie van Nederlandse bodem komt eraan

De urgentie voor verandering en innovatie is reëel. Klimaatwetenschappers waarschuwen al jaren dat traditionele koffiegebieden rond de evenaar steeds minder geschikt worden voor koffieteelt. De hogere temperaturen, onvoorspelbare regenval en nieuwe ziektes tasten wereldwijd oogsten aan. „In plaats van te wachten tot het te laat is, besloten we zelf het voortouw te nemen," aldus Walter Morriën, mede-oprichter bij De Koffiejongens, dat inmiddels een B-Corp gecertificeerd koffiebedrijf is.

De stap van concept naar uitvoering verliep snel. Voor een meerjarig onderzoek werken De Koffiejongens samen met HAS green academy en coöperatie InnoGrowers. Studenten van de HAS werken inmiddels al een paar maanden aan een duurzame teeltstrategie voor de koffieplanten, die in een speciaal ontworpen kas verder gaat dan de traditionele vorm. „We willen in deze fase vooral leren begrijpen hoe de koffieplant zo goed mogelijk kan groeien in deze omstandigheden," legt Walter uit. Daarom dient deze kas de komende jaren als laboratorium waar geëxperimenteerd wordt met soorten planten, licht, temperatuur en voedingsstoffen om de ideale condities te vinden. Uitdaging voor de toekomst is hoe dit rendabel en duurzaam in zijn werk kan gaan. Dus onderzoeken ze allerlei mogelijkheden om zo veel mogelijk natuurlijke hulpbronnen zoals regenwater en zon in te zetten. Ook zoeken ze duurzamer alternatieven voor fossiele grondstoffen, bijvoorbeeld door gebruik te maken van biogas, gewonnen uit composteerbare koffiecups.

En die kennis houden ze niet voor zichzelf. „Hier komt ook een kenniscentrum voor koffieboeren uit de hele wereld, met uiteraard een koffiebar. Eigenlijk komt hier alles samen”, aldus Walter. Het is de plek waar niet alleen kennis maar ook de mensen met wie we werken elkaar ontmoeten. Een plek waar onze collega’s en studenten van elkaar kunnen leren. Dit project is er een van de lange adem en niet zonder reden, vertelt Alex van Klink, Docent & Adviseur Tuinbouw bij HAS green academy. “Koffieplanten volgen hun eigen ritme en het vergt geduld voordat ze vruchten dragen. Dus daar nemen we de tijd voor, we leren elke dag. Dit is een investeringsproject voor de lange termijn."

De Nederlandse koffieplantage past in een bredere duurzaamheidsstrategie van De Koffiejongens. In 2020 begonnen de pioniers door de eerste volledig composteerbare koffiecups op de markt te brengen. In 2025 was het tijd voor de volgende stap en schakelden ze over op 100 procent biologische koffie. Het ultieme doel waar ze naartoe werken: de toekomst van koffie veiligstellen. „We worden soms voor gek verklaard," lacht oprichter Walter. „Eerst met onze composteerbare cups en nu met een Nederlandse koffieplantage. Als iedereen zegt dat het onmogelijk is, kijken wij hoe we het toch waar kunnen maken."

Deze grootste ondernemersdromen worden geïnspireerd door de generatie van de toekomst: de Raad van Commisarisjes. Deze 850 kinderen tussen de 8 en 12 jaar adviseren de pioniers jaarlijks tijdens De Grote Kindervergadering. In oktober vroeg de jonge Raad: ‘Waarom geen koffieplantage in Nederland?’. Daar sloegen De Koffiejongens meteen op aan vertelt Walter. „Deze generatie zal de gevolgen van klimaatverandering het sterkst voelen. Hun toekomstige kop koffie staat letterlijk op het spel."

Het project heeft ook een onderzoekscomponent die verder reikt dan Nederland. „De kennis die we hier opdoen over efficiënte, klimaatvriendelijke koffieteelt delen we ook weer met onze partners in traditionele koffieproducerende landen," vertelt duurzaamheidsmanager Jerom. „Als wij ontdekken hoe je met minimale middelen maximale opbrengst kunt genereren, helpt dat ook de boeren op afstand die door klimaatverandering en slechte oogsten in de problemen komen." En met die positieve aanpak willen De Koffiejongens ook het gesprek kantelen, want de toekomst kan rooskleuriger worden met een constructieve benadering. „Wij geloven dat je met innovatie, lef en de juiste partners grote uitdagingen kunt overwinnen," stelt Walter. „We willen laten zien dat ondernemerschap en duurzaamheid hand in hand gaan."

De Koffiejongens wordt dus geen concurrent van hun huidige partners en blijft koffie importeren uit traditionele koffiegebieden, waar ze directe relaties hebben met lokale boeren die biologisch en duurzaam telen. De koffie uit de kas wordt een aanvulling op het assortiment, geen vervanging. De eerste Nederlandse koffie zal waarschijnlijk in beperkte oplage verschijnen. „Het gaat niet om massa, maar om het principe," vat Walter samen. "We willen laten zien dat het mogelijk is. Dat de toekomst van koffie juist kansen biedt."