Wereldwijd heeft één op de drie vrouwen wel eens te maken gehad met fysiek en/of seksueel geweld[1]. Dat gaat van intimiderende opmerkingen op straat tot fysieke mishandeling en verkrachting. De daders zijn veelal jongens en mannen. Om de onderliggende oorzaken van geweld tegen vrouwen aan te pakken, is het dan ook belangrijk om niet alleen vrouwen en meisjes, maar ook mannen en jongens te betrekken.
Ook in Zambia heeft 36 procent van de meisjes en vrouwen tussen de 15 en 49 wel eens te maken gehad met fysiek geweld en 14 procent met seksueel geweld[2]. Mike (24) besloot daarom in actie te komen. “Mijn leeftijdsgenoten vinden het raar dat ik opkom voor de rechten van meisjes. Maar juist jongens moeten gaan begrijpen hoe een meisje zich voelt als ze geïntimideerd of aangerand wordt.”
Mike is als jongerenactivist betrokken bij het Break Free!-programma van Plan International. Via social media, radioprogramma’s en in gesprekken met ouders, leeftijdsgenoten en kinderen spreekt hij zich uit tegen (seksueel) geweld. “Jongens zien hoe hun vaders en vrienden met vrouwen omgaan. Dat ze vrouwen misbruiken, slaan of dat ze nare opmerkingen maken. Soms vertel ik iemand dat dit gedrag niet normaal is en dan zijn ze stomverbaasd. Ze weten niet dat het verkeerd is en voelen ook sociale druk om mee te doen.”
Een van de redenen dat (seksueel) geweld tegen vrouwen in Zambia zoveel voorkomt, is de grote ongelijkheid tussen mannen en vrouwen. Veel mensen geloven nog altijd dat de vrouw ondergeschikt is aan de man. “Geweld tegen vrouwen houdt die positie in stand”, vertelt Solomon Kaluba, expert seksuele en reproductieve gezondheid en rechten bij Plan International in Zambia. “Door gendergelijkheid, onderwijs, financiële vrijheid en leiderschap te promoten geven we meisjes en jonge vrouwen de handvatten om voor zichzelf op te komen.”
Daarnaast werkt Plan International wereldwijd aan betere bescherming van meisjes en vrouwen tegen (seksueel) geweld. Bijvoorbeeld door ze fysiek te beschermen door veilige opvangplekken op te zetten en psychosociale hulpverlening te bieden. Ook richt Plan International zich op het veranderen van het gedrag en de houding van jongens. Ouders en religieuze leiders kunnen daarin bijvoorbeeld een grote rol spelen door zich uit te spreken tegen geweld.
Mike is het daar roerend mee eens. “Vaak vraag ik jongeren hoe zij het zouden vinden als iemand hun zusje zou misbruiken. Dan gaat er een knop om, omdat ze beseffen dat ze dat verschrikkelijk zouden vinden. Daarom blijf ik praten over geweld tegen vrouwen en het taboe doorbreken. Zodat iedereen weet: als zij niet wil, hou je je handen thuis.”