De energietransitie; geen bedrijf kan eromheen, of je nu een grote of kleine onderneming bent. Het is niet meer de vraag of je gaat verduurzamen, maar hoe en wanneer. Wacht niet te lang, is het advies van Gülbahar Tezel en Paul Nillesen, energietransitie-experts bij PwC.
Om klimaatverandering tegen te gaan, wil Nederland in 2050 net zero zijn. Dat betekent dat er geen CO₂-uitstoot meer is en fossiele brandstoffen vervangen zijn door duurzame bronnen. In 2030 moet 55 procent van deze doelstelling zijn gerealiseerd.
Nu of nog even wachten?
Tezel en Nillesen zijn dagelijks in gesprek met bedrijven die voor de keuze staan om te investeren in verduurzaming. Het zijn onzekere tijden, dus is het verstandig om nu de investeringsbeslissing te nemen of toch nog even te wachten? Nillesen: “Die vraag krijgen we vaak. Er zijn inderdaad veel onzekerheden, maar het is ook vrij duidelijk welke richting de ontwikkelingen opgaan. Zo eisen overheden bijvoorbeeld steeds vaker dat bedrijven hun CO₂-uitstoot verminderen. Ook aandeelhouders, klanten en de samenleving als geheel voeren de druk op. Zeker de afgelopen vijf jaar zijn het bereiken van net zero en de energietransitie prominent op de agenda gekomen.”
Leveringszekerheid onder druk
“De inval van Rusland in Oekraïne heeft een stroomversnelling op gang gebracht”, vervolgt Tezel. “Plots gingen de energieprijzen door het dak. Dat heeft bij iedereen de ogen geopend: zo kwetsbaar zijn we dus wanneer we afhankelijk zijn van fossiele bronnen uit andere landen, zoals Rusland. Uit onze analyses blijkt dat energie de komende jaren alleen maar duurder wordt en mogelijk niet altijd beschikbaar is. De leveringszekerheid van energie staat onder druk en het is belangrijk om daar grip op te houden.”
Interessante subsidieprikkels
Die grip kunnen bedrijven verstevigen. Er zijn volgens Tezel en Nillesen legio maatregelen die bedrijven kunnen nemen om hun energieverbruik te verduurzamen. Nillesen: “De meest efficiënte oplossing is natuurlijk om energie te besparen, daarmee is de afgelopen jaren al veel gewonnen. Andere maatregelen zijn de installatie van zonnepanelen op het dak, warmteboilers of windmolens op het bedrijventerrein. Vaak zijn daar interessante subsidieprikkels voor. En het mooie van die technieken is dat ze achter de meter plaatsvinden, zodat je minder afhankelijk wordt van de capaciteit op het elektriciteitsnet. Want file op het elektriciteitsnet, oftewel netcongestie, blijft de komende jaren een groot probleem.”
Investeer in eigen opwekking duurzame energie
Nillesen wijst op een recente publicatie van de netbeheerder van het landelijke hoogspanningsnet die waarschuwt dat na 2030 de leveringszekerheid van elektriciteit niet meer gegarandeerd is. “Dat is natuurlijk funest voor de bedrijfsvoering van een onderneming. Door te investeren in eigen opwekking van duurzame energie creëer je je eigen voorzieningszekerheid. Als je naar de iets langere termijn kijkt, is de business case zonder meer positief.”
Productieprocessen aanpassen
“Sommige bedrijven zijn al aan het nadenken hoe ze hun productieprocessen kunnen aanpassen aan de nieuwe realiteit”, vertelt Tezel. “Duurzame bronnen als zon en wind zijn afhankelijk van het weer. Je kunt je afvragen waarom je precies om twaalf uur ‘s middags het werk stillegt om te gaan lunchen, terwijl er dan de meeste zon is. Het kan verstandig zijn om je productieproces in te richten op de beschikbaarheid van de energie van het moment. Dat kan ook veel geld opleveren, want energie is dan het goedkoopst.”
Nieuwe verdienmodellen
Met een beetje creativiteit ontstaan er allerlei nieuwe verdienmodellen. Nillesen noemt het voorbeeld van een grote telecomaanbieder. “In hun zendmasten zitten batterijen zodat, als de stroom uitvalt, we allemaal nog steeds bereik hebben. De meeste tijd worden die batterijen niet gebruikt. Toen hebben ze bedacht dat ze die stroom kunnen gebruiken als er tekorten zijn op het elektriciteitsnet. Dat soort reservecapaciteit is veel geld waard op de markt.”
Energie is strategie
Het vraagt een andere manier van denken als ondernemer, benadrukt Tezel. “Vroeger was energie een oninteressante kostenpost. Je hield je er niet mee bezig, want het was altijd beschikbaar voor een relatief lage prijs. Tegenwoordig is de energievoorziening een centraal onderdeel van je strategische beleid. Hoe zorg je dat energie op de juiste momenten beschikbaar is en hoe houd je de kosten onder controle? Als je op tijd de juiste keuzes maakt, bepaalt dat de toekomstbestendigheid van de onderneming.”