‘Vrouwen hebben recht op gelijke kansen op gezondheid’
Eindelijk erkenning
Van oorsprong is medisch wetenschappelijk onderzoek vooral gericht op mannen. Ook al komt er steeds meer onderzoek, toch is er nog altijd een groot gebrek aan kennis van het vrouwenlichaam. Hierdoor lopen vrouwen een groter risico op een verkeerde diagnose, ze krijgen later hulp, of een minder passende behandeling, met soms levensbedreigende gevolgen. Vrouwen zijn oververtegenwoordigd als je kijkt naar hart- en vaatziekten en mentale gezondheidsproblemen. Ook migraine, slaapstoornissen en auto-immuunziekten komen opmerkelijk veel vaker voor bij vrouwen.
De laatste tijd komt er gelukkig ook onder vrouwen steeds meer aandacht voor vrouwengezondheid, ziet Simone Mensink, directeur Klant en Operations bij Salland Zorgverzekeraar: “We merken dat het onderwerp enorm leeft, in de maatschappij en onder onze klanten. Tijdens informatieavonden horen we vrouwen die opgelucht zijn dat hun gezondheidsklachten eindelijk erkend en herkend worden.”
Salland Zorgverzekeraar streeft naar gelijke kansen op gezondheid voor iedereen en voelt zich daarom verantwoordelijk voor betere vrouwgerichte zorg. “We willen vrouwen eerder in beeld krijgen, sneller helpen, en zorgen dat ze beter gehoord worden.”
Investeren in kennis
Dat begint volgens Mensink met kennisopbouw over vrouwengezondheid: zowel intern als extern. “Dat doen we door onze eigen data te analyseren om verschillen te ontdekken in de zorgvraag en het zorggebruik tussen mannen en vrouwen. Tegelijkertijd willen we de kennisachterstand bij zorgverleners verkleinen en de bewustwording vergroten. Bijvoorbeeld bij de huisarts, toch vaak het eerste aanspreekpunt voor vrouwen. Daarom starten we met Huisartsen Coöperatie Deventer en Omstreken (HCDO) met een kaderarts vrouwengezondheid, die ruim 150 huisartsen vanaf 2026 ondersteunt bij complexe vragen. Ook komt er binnenkort een podcast over vrouwengezondheid beschikbaar met concrete handvatten voor huisartsen.”
Zorg gericht op het vrouwenlichaam
De zorgverzekeraar stemt ook haar eigen zorgaanbod beter af op vrouwen. In de aanvullende verzekeringen van Salland Zorgverzekeringen is de dekking verhoogd voor zorg voor vrouwen, zoals hormoonconsulten, sterilisatie en anticonceptie. Via wachtlijstbemiddeling helpt de verzekeraar alle verzekerden sneller toegang te krijgen tot zorg, met een gemiddelde tijdswinst van twintig weken.
Ook draagt Salland Zorgverzekeraar actief bij aan het terugdringen van de mentale gezondheidsproblemen, veelvoorkomend onder vrouwen, in de regio Midden-IJssel. Zo is de zorgverzekeraar groot voorstander van Ecosysteem Mentale Gezondheid (GEM), waarmee mensen sneller passende ondersteuning krijgen, zonder dat meteen een zware diagnose of langdurig ggz-traject nodig is.
Volgens Mensink is dit pas het begin. “Nieuwe zorginitiatieven starten we regionaal om snel resultaat te bereiken. Maar verzekerden hebben we in heel Nederland, dus vragen we er nadrukkelijk landelijk aandacht voor.”
Goede zorg begint bij jezelf
Een belangrijk deel van de oplossing ligt volgens Mensink bij kennis en bewustwording onder vrouwen zelf. “Daarom investeren we in voorlichting, via webinars, informatiebijeenkomsten en podcasts. Ook werken we samen met partners zoals Care for Women, met wie we 100 gratis mini-consulten over vrouwengezondheid organiseren.” Daarnaast steunt de verzekeraar initiatieven als Hart voor Meiden, dat zich richt op de gezondheid van jonge vrouwen. Mensink: “Goede zorg begint bij weten hoe je lichaam werkt en welke ondersteuning er nu al beschikbaar is. We helpen vrouwen door kennis toegankelijk te maken en door een zorgstelsel te stimuleren dat beter aansluit op hun werkelijkheid.”
'Dezelfde diagnose betekent niet dezelfde behandeling’
Jim van Os is hoogleraar in de psychiatrie en voorzitter van de Divisie Hersenen van het Universitair Medisch Centrum Utrecht en aanjager van het Ecosysteem Mentale Gezondheid. Vrouwen hebben volgens hem veel baat bij een individuele zorgaanpak, omdat duidelijk is dat vrouwen een andere behandeling nodig hebben dan mannen.
Wat zijn nieuwe inzichten in de psychiatrische gezondheidszorg over de verschillen tussen mannen en vrouwen?
“Het belangrijkste nieuwe inzicht is dat we af moeten stappen van het hokjesdenken: dezelfde diagnose betekent niet automatisch dezelfde behandeling. Zeker bij psychisch lijden moet je veel individueler kijken. Met name vrouwen hebben hier baat bij. Vrouwen hebben een specifiek biologisch ritme en fysiologie, waardoor medicatie anders op het brein werkt dan bij mannen. Maar psychische aandoeningen kunnen ook voortkomen uit sociaal-culturele invloeden, doordat vrouwen vaak een hele complexe combinatie van rollen hebben in hun leven.”
Welke mentale klachten worden bij vrouwen vaak verkeerd gediagnosticeerd?
“Traumagerelateerde klachten werden geregeld verward met borderline, terwijl juist traumagerichte zorg nodig was. PMDD, ernstige stemmingswisselingen gerelateerd aan de menstruatiecyclus, werden vaak niet herkend en onterecht bestempeld als angst of depressie. Psychisch lijden uit zich bij vrouwen bovendien vaker lichamelijk, waardoor de kern van het probleem veelal niet wordt behandeld. Zelfs psychoses worden bij vrouwen nog regelmatig gemist. Psychoses treden vaak op na de zwangerschap, zijn cyclusgevoelig of gerelateerd aan relationele onveiligheid, maar worden toch regelmatig verward met burn-out of depressie. Daardoor komt de juiste crisiszorg te laat of wordt te snel zware medicatie ingezet.”
Wat zou je zorgverleners met de kennis van nu willen adviseren?
“Vrouwen hebben de afgelopen decennia enorm veel benzodiazepines en antidepressiva voorgeschreven gekregen, vaak om emoties te dempen terwijl de echte pijn eigenlijk lag bij hechtings- of ander trauma. Met de kennis van nu is de zorg nu veel terughoudender in het voorschrijven van antidepressiva. Belangrijk is ook demedicaliseren waar het kan. Afbouwen van medicatie klinkt simpel, maar is vaak ingewikkeld. Veel vrouwen gebruiken al zo lang medicatie dat ze niet meer weten wie ze zijn zonder die demping. Het gaat om complexe kwesties van identiteit, emotie en herstel. En vrouwen blijken, meer dan mannen, last te hebben van ontwenningsverschijnselen en bijwerkingen. Het is dus essentieel dat een zorgverlener daarmee rekening houdt.”
Tot slot: welke tip zou je vrouwen willen meegeven?
“Lees je in. Vraag je af: wat voel ik, hoe werkt dit bij vrouwen, waar verschillen mannen en vrouwen van elkaar? Win online informatie in, zodat je meer kennis over je eigen lichaam krijgt en symptomen leert herkennen.
Plus: bereid je goed voor op een consult en neem een vriend, buur of professional mee. Een klein groepje mensen dat met je meedenkt kan echt verschil maken. En tot slot: vraag een zorgverlener om te luisteren naar jouw unieke verhaal.”
Waarom vrouwen kiezen voor Salland Zorgverzekeringen
Ontdek meer over vrouwengezondheid en de uitgebreide vergoedingen.