Kunstmatige intelligentie biedt volop kansen. Met zogenoemde ‘agentic’ AI en nieuwe businessmodellen staan we aan de vooravond van een productiviteitsrevolutie, voorspelt Edwin van Bommel, AI-expert bij PwC. Deze nieuwe mogelijkheden brengen ook nieuwe verantwoordelijkheden, benadrukt AI-partner en expert in Responsible AI Mona de Boer.
“We praten al jaren over AI, nu is het tijd om te dóen!” vinden Edwin van Bommel, AI-lead bij PwC, en zijn collega Mona de Boer, partner en expert in Responsible AI. “Het gebruik van kunstmatige intelligentie is geen ver-van-je-bedshow meer, het ís er”, stelt Van Bommel. “En het gaat ons leven en werken fundamenteel veranderen. Dit is de tijd om te kiezen: wil je serieus werk maken met AI of riskeren dat je achterop raakt ten opzichte van concurrenten, new joiners, start-ups en scale-ups die het wél omarmen?”
AI is in volle gang
De AI-revolutie begint bij eenvoudige toepassingen, benadrukken zij: van simpele uitvoerende taken zoals het omzetten van audio naar tekst tot het automatisch verwerken van e-mails, en gaat snel verder: AI is in volle gang. Inmiddels kan het complexe of creatieve taken uitvoeren. Zoals anti-witwas processen bij banken of het zoals het geautomatiseerd ontwikkelen van marketingcampagnes en onderliggende content zoals TikTok-posts. “Waar AI vroeger vooral big data analyseerde, kan generatieve AI nu ook programmeercodes, statistische analyses, muziek en films produceren”, vertelt Van Bommel. “Daarvoor gebruik je simpele apps waarmee zelfs kinderen kunnen werken.”
Productiviteitsrevolutie
Daarnaast biedt AI uitgebreide mogelijkheden om processen te automatiseren, verbeteren of nieuw te ontwikkelen. “Denk aan een callcenter waar AI routinematig vragen kan afhandelen of banken die met AI-systemen witwascontroles efficiënter maken”, aldus Van Bommel. “In sectoren met veel repetitieve taken, zoals customer service en productie, zorgt AI ervoor dat medewerkers zich kunnen richten op complexere taken, terwijl de routine aan AI wordt overgelaten.” Een mooie ‘bijvangst’ is dat je als organisatie vooraan staat bij het werven van nieuw talent. “De nieuwe generatie medewerkers wil geen werk meer doen dat een computer sneller en beter kan”, weet Van Bommel. “Dat maakt organisaties die met AI werken dus ook kansrijker in werving en selectie van jong talent.”
‘Agentic AI’
Een van de meest opwindende ontwikkelingen is ‘agentic AI’: een verzameling digitale collega’s die zelfstandig processen uitvoeren. Denk aan een accountmanager van een softwarebedrijf die AI inzet om een klantbezoek voor te bereiden. Een AI-agent verzamelt bijvoorbeeld de laatste nieuwsberichten over de klant en diens concurrenten, analyseert kwartaalcijfers, recente onderzoeken van industrie-analisten en contacten met de helpdesk of customer success-afdeling. Het systeem werkt samen met gespecialiseerde subagents om tot een volledig rapport te komen. De accountmanager kan zelfs sparren met de AI-agent over de beste aanpak voor de meeting en de grootste kansen.
Correct en relevant?
Daarbij is het essentieel dat gebruikers goed letten op de betrouwbaarheid van de informatie. AI-modellen werken op basis van data waarmee ze getraind zijn en kunnen soms onverwachte fouten of onjuiste antwoorden genereren. “Het systeem doet wat de mens het heeft aangeleerd, dat is niet altijd perfect”, waarschuwt De Boer. “Daarom heb je voldoende checks and balances nodig om te garanderen dat data die je gebruikt in je AI-systemen én de uitkomsten daarvan correct en relevant zijn. Pas dan kun je als ondernemer profiteren van de kracht van AI zonder grote zakelijke, ethische of praktische risico’s te lopen.”
‘Set van principes’
Responsible AI (R.AI) is essentieel om veilig te kunnen profiteren van de nieuwe mogelijkheden die de technologie biedt. Het is een set van principes en richtlijnen die bedrijven nodig hebben om AI ethisch, veilig en succesvol in te zetten. De Boer: “AI kan pas echt waarde toevoegen als bedrijven zich houden aan ethische, technische en wettelijke normen. Een AI-systeem moet transparant, veilig en betrouwbaar zijn. Bovendien moet het privacy respecteren en eerlijk handelen.” Zoals het vermijden van discriminatie in wervings- en selectiemodellen en het eerlijk en gelijk behandelen van alle typen en categorieën klanten tot het waarborgen van dataveiligheid en AVG.
Eigen beleid maken
De omgang en toepassing van AI luistert daarom nauw. “AI is niet één systeem dat altijd de waarheid spreekt en verantwoord werkt. Het doet wat jij vraagt dat het doet.” Daarom ontwikkelde De Boer voor PwC een ‘Responsible AI’-beleid. “Het is belangrijk dat je als bedrijf eigen richtlijnen en spelregels ontwikkelt. Want je bent en blijft als ondernemer verantwoordelijk voor de keuzes die je AI-systeem maakt.” De nieuwe AI Act in Europa speelt hierbij een cruciale rol: “In Europa wordt de verantwoordelijkheid, naast bij de ontwikkelaar van AI-systemen, ook gelegd bij de partij die de systemen toepast. Je moet als bedrijf zelf nadenken over waar je AI inzet en welke regels je daarvoor opstelt.”
Hoeksteen
Mits goed toegepast, draagt Responsible AI bij aan interne efficiency en het vergroten van vertrouwen bij klanten, leveranciers en stakeholders. “Als ondernemer moet je transparant zijn over de manieren waarop je AI gebruikt en welke principes voor verantwoord gebruik je volgt.” De Boer: “Responsible AI moet een hoeksteen zijn van je digitale strategie. Het is geen optie meer, maar een vereiste voor bedrijven die hun geloofwaardigheid en onderscheidend vermogen willen behouden.”