Ben jij straks een nieuwe leider die een verschil maakt in de zorg?

Als je als zorgprofessional deze parttime studie besluit te volgen, leer je hoe je effectief inspeelt op veranderingen en innovaties in de zorgsector. Op basis van theorieën en actuele vraagstukken ontwikkel je duurzame oplossingen die je meteen kunt toepassen in je eigen organisatie.

Marc Pomp is consultant, afdelingshoofd van het Centraal Planbureau én docent van de MBA in Healthcare Management aan de Amsterdam Business School (UvA). In de MBA deelt hij zijn expertise over het Nederlandse zorgstelsel. “Uit internationaal onderzoek is gebleken dat we een van de beste zorgstelsels ter wereld hebben”, begint Pomp. “Met name als het gaat om de toegankelijkheid van de zorg, scoort Nederland goed in vergelijking met de meeste andere landen. Ook wat betreft betaalbaarheid doen we het niet slecht." 

“De totale uitgaven aan de zorg zijn in Nederland zo'n honderd miljard euro per jaar”, vervolgt Pomp. “Dat bedrag stijgt al jarenlang, maar betekent niet per definitie dat de zorg onbetaalbaar wordt. De economie groeit namelijk ook. Als je de zorgkosten vertaalt naar een percentage van het bruto binnenlands product (bbp), zijn de uitgaven relatief constant.”

“Per persoon komt dat in 2024 uit op gemiddeld zo’n 6000 euro, geïnd via zorgpremies, werkgevers en belastingen. Het is de vraag of je dat betaalbaar vindt. Nu we zien dat de totale kosten van ons zorgsysteem – als percentage van het bbp – al ruim tien jaar vrijwel constant zijn, lijkt de betaalbaarheid op macroniveau redelijk onder controle. Het punt is vooral: er wordt heel veel geld besteed aan de zorg en dat wil je goed monitoren om te voorkomen dat de uitgaven gaan exploderen." 

Hoe komt het dat we in Nederland steeds meer geld uitgeven aan de gezondheidszorg? Pomp: “Een deel van de verklaring ligt in demografische ontwikkelingen, zoals de bevolkingstoename en de vergrijzing. Daarnaast zijn er diverse minder voor de hand liggende oorzaken. Inflatie is ook een belangrijke factor. De prijzen en lonen in de zorg stijgen sneller dan in andere sectoren. Verder heeft een groeiend aandeel van de kosten te maken met vernieuwende interventies en de kwaliteitsverbeteringen in de ouderen- en gehandicaptenzorg.” 

Een van de terugkerende issues in de discussie over betaalbaarheid van het zorgstelsel gaat over de kwaliteit van de zorg. Pomp: “Een aanzienlijk deel van de stijgende zorgkosten heeft te maken met veranderingen in diezelfde ouderen- en gehandicaptenzorg. In 2017 introduceerde het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) nieuwe normen voor het minimaal aantal zorgprofessionals dat in verpleeghuizen per cliënt aanwezig moet zijn. Maar het is de vraag of de extra handen aan het bed de meest efficiënte manier is om de kwaliteit te verbeteren.”

“Een extra complicatie is dat de kwaliteit van de zorg lastig te meten is”, vult Pomp aan. “Meer geld leidt niet automatisch tot betere zorg. Al sinds de invoering van het zorgstelsel in 2006 pleit de minister van VWS voor transparante kwaliteitsindicatoren. Maar het lukt de sector nog steeds niet om goede metingen te doen. Misschien moeten we zo langzamerhand onder ogen zien dat dat ook niet gaat lukken.”

Waarom is het zo belangrijk voor professionals, managers en bestuurders om zich te verdiepen in de betaalbaarheid van het Nederlandse zorgstelsel? “Je wilt goed beslagen ten ijs komen in gesprekken met je stakeholders, zoals een Raad van Bestuur en verzekeraar”, legt Pomp uit. “Het is dan essentieel dat je snapt hoe de zorgmarkt werkt, de geldstromen lopen en verzekeraars omgaan met budgetten. Wat zijn de perspectieven van de hoofdrolspelers in het zorgsysteem, zoals de Nederlandse Zorgautoriteit, de Autoriteit Consument & Markt en Zorginstituut Nederland? Als je de standpunten en redeneringen van je gesprekspartners begrijpt, kun je beter je eigen positie en argumentatie bepalen.” 

Hoe kijkt Pomp naar de toekomst van het Nederlandse zorgstelsel? “Voor de lange termijn is er reden voor optimisme. Er is veel draagvlak voor onze toegankelijke en betaalbare zorg. De grootste zorgen van experts gaan over de ouderenzorg. Het aantal tachtigplussers neemt toe en het is twijfelachtig of innovaties – zoals robotisering en artificial intelligence – de groeiende zorgvraag voldoende opvangen. Dan komt onvermijdelijk de solidariteitsvraag op tafel. Zijn we bereid om steeds meer te betalen om goede zorg te garanderen voor iedereen? Met actuele kennis over het zorgstelsel doorzie je tijdig de gevolgen van de vele ontwikkelingen. Dan sta je als strategische zorgprofessional stevig in je schoenen. Nu en in de toekomst.”