In Egypte heeft 87 procent van de vrouwen genitale verminking, oftewel meisjesbesnijdenis, ondergaan. Het wegsnijden van externe genitaliën, waaronder de clitoris, zou ervoor zorgen dat een vrouw ‘puur’ blijft en haar weerhouden van seks voor het huwelijk. Sterke sociale controle en onwetendheid houden de praktijk in stand: “Familie en vrienden vertelden me dat het een ingreep is die alle meisjes moeten ondergaan. Wat die ingreep inhield wist ik niet.”
Aan het woord is de vijftienjarige Farha uit Caïro. Pas bij een training van Plan International leerde ze wat meisjesbesnijdenis echt was: verminking. Toen ze hoorde dat meisjes en vrouwen levenslang kunnen worstelen met de fysieke, psychische en seksuele gevolgen van de ingreep, besloot ze in actie te komen. Zo kan genitale verminking leiden tot ernstig bloedverlies, depressies, complicaties bij seks en bevallen en zelfs de dood.
Om te zorgen dat geen enkel meisje meer besnijdenis moet ondergaan, werd Farha jongerenactivist. Nu gaat ze met meisjes, ouders en belangrijke leiders in haar gemeenschap in gesprek over de schadelijke gevolgen van genitale verminking. Toen ze hoorde dat haar zus ook van plan was haar dochters te laten besnijden, stak ze hier een stokje voor en vertelde ze haar over de grote gezondheidsrisico’s.
Meisjesbesnijdenis uitbannen kan niet zonder de dieperliggende oorzaken aan te pakken. “Aan genitale verminking ligt een enorme ongelijkheid ten grondslag”, legt Mai Shalabi, gender expert bij Plan International in Egypte, uit. “Het gebruik komt voort uit de wens om de vrouwelijke seksualiteit, en daarmee meisjes en vrouwen zelf, te onderdrukken. Het houdt het idee in stand dat vrouwen minderwaardig zijn.”
Hoewel meisjesbesnijdenis in Egypte bij wet verboden is, wordt dit verbod met name op het platteland in het noorden amper nageleefd. “Een wet alleen is niet genoeg om de sociale druk te weerstaan, zeker niet als die van directe familie komt”, stelt Mai Shalabi. “Om de norm te veranderen, is voorlichting van cruciaal belang en betrekken we iedereen bij het tegengaan van genitale verminking: meisjes, jongens, ouders, dokters, lokale overheden, religieuze leiders. Iedereen moet ervan overtuigd raken dat alleen meisjes beslissen over hun lichaam en dat zij dezelfde rechten hebben als jongens.”
Vrouwelijke genitale verminking komt niet alleen in Egypte, maar wereldwijd voor. Volgens de WHO zijn meer dan 200 miljoen vrouwen besneden. Daarom strijdt Plan International wereldwijd tegen deze schadelijke praktijk. Dat doet de organisatie onder meer door trainingen te geven over de gezondheidsrisico’s van genitale verminking en over seksuele rechten, door te lobbyen voor betere wetshandhaving en door gezondheidswerkers in gemeenschappen trainingen aan te bieden om zich uit te leren spreken over de gevaren van meisjesbesnijdenis.
En dan zijn er nog jongerenactivisten zoals Farha, die via Plan International workshops volgen om op te komen voor de rechten van meisjes en met name het recht op zelfbeschikking. “Ik blijf mijn familie en vrienden uitleggen waarom meisjesbesnijdenis schadelijk is”, vertelt ze. “Inmiddels heb ik al meerdere besnijdenissen in mijn omgeving kunnen voorkomen, waaronder die van mijn nichtjes.”