In Sierra Leone is geweld tegen vrouwen een groot probleem. Zo groot, dat de president zelfs sprak van een nationale noodtoestand. Ruim zestig procent van de vrouwen kreeg al te maken met fysiek of seksueel geweld. In aanloop naar Internationale Vrouwendag, 8 maart, strijden jonge vrouwen voor verandering.
“In mijn gemeenschap hebben de meeste mannen weleens een vrouw misbruikt. Het lijkt de normaalste zaak van de wereld”, vertelt Fatmata (18), die als jongerenactiviste samen met Plan International strijdt tegen seksuele intimidatie en geweld. “Op een dag hoorde ik een vrouw schreeuwen, maar toen ik haar vond was de dader al gevlucht. Ze werkte in een fruitkraam en was verkracht door een klant. Dat was het moment dat ik besloot om me in te gaan zetten tegen seksueel geweld.”
Hoewel de overheid geweld tegen vrouwen serieus neemt, gebeurt er volgens Fatmata nog niet genoeg. “Er zijn wetten tegen seksueel geweld, maar de handhaving blijft vaak achter. Krachtige wetten en zwaardere straffen zijn noodzakelijk, maar de mentaliteit rondom seksueel geweld moet ook veranderen.”
Want door diepgewortelde ongelijkheid wordt seksueel geweld nog te vaak goedgepraat en durven lang niet alle meisjes en vrouwen aangifte te doen. Vrouwen die openlijk praten over wat ze meegemaakt hebben, worden vaak buitengesloten of veroordeeld door hun omgeving. “Mensen kijken weg, terwijl ze meisjes juist zouden moeten beschermen.”
Vrouwen die slachtoffer worden van seksueel geweld lopen het risico op ongewenste zwangerschappen en psychologische klachten. Ook beperkt het risico op seksueel geweld meisjes en jonge vrouwen in hun bewegingsvrijheid, vertelt Mattu Lappia, expert kindbescherming bij Plan International in Sierra Leone. “Ze voelen zich onveilig op school, tijdens het werk, of in het openbaar vervoer. Bovendien heeft seksueel geweld ernstige gevolgen voor de ontwikkeling van meisjes: zo stoppen sommigen met school uit angst om lastiggevallen te worden en is seksueel geweld regelmatig een voorbode van een kindhuwelijk, omdat meisjes gedwongen worden te trouwen met de dader om hun reputatie te beschermen.”
Plan International komt wereldwijd in actie tegen seksueel geweld. Bijvoorbeeld door steden veiliger te maken, psychosociale hulpverlening en gezondheidszorg te bieden en de houding van jongens te veranderen zodat seksueel geweld niet langer genormaliseerd of goedgepraat wordt. “Een van onze successen is het Safer Schools for Girls Project. Door jongeren te trainen en leraren te betrekken brengen we een mentaliteitsverandering rondom seksueel geweld teweeg. Zo worden scholen veiliger voor meisjes”, vertelt Lappia. “Niets mag hen ervan weerhouden naar school te gaan.”
Daarnaast traint Plan International jongerenactivisten zoals Fatmata, zodat zij kunnen lobbyen voor meisjesrechten en een strengere aanpak van seksueel geweld. Fatmata: “Ik wil iedereen samenbrengen om seksueel geweld aan te pakken. Samen kunnen we dit stoppen.”
Bron: UNFPA (2019)