Hoe een betere bedrijfscultuur levens kan redden

In de afgelopen twee decennia is de veiligheid op de werkplek aanzienlijk verbeterd, met name door een daling in het aantal dodelijke ongevallen. In de Benelux, bijvoorbeeld, is dit cijfer met circa 60 procent afgenomen.

Desalniettemin zijn er signalen dat deze vooruitgang stagneert. In 2022 verloren 82 mensen in de regio nog steeds het leven door arbeidsongevallen. Ook het aantal niet-dodelijke ongevallen met verzuim – incidenten die leiden tot meer dan drie dagen werkonderbreking – blijft zorgwekkend. Hoewel dit type ongevallen sinds 2008 met 43 procent is afgenomen, werden er in 2022 nog altijd 152.000 dergelijke incidenten gerapporteerd. Dit patroon is ook zichtbaar in andere Europese regio’s.

Edwin Vercruysse, directeur bij operations management consultancy dss⁺, schrijft een groot deel van de vooruitgang toe aan innovaties in veiligheidstechnologie en procesautomatisering. Nu de laaghangende vruchten geplukt zijn, benadrukt hij echter het belang van een duurzame veiligheidscultuur.

“Technologie heeft ongetwijfeld een positieve invloed gehad, met verbeteringen dankzij procesautomatisering en proces optimalisatie,” stelt Vercruysse. “Maar de menselijke factor blijft een cruciale uitdaging. In veel sectoren, zoals in de maak-industrie, bouw en transport, wordt onveilig gedrag vaak nog als normaal beschouwd.”

Naast de menselijke impact hebben arbeidsongevallen een aanzienlijke impact op bedrijven. Gemiddeld kost een incident organisaties €30.000 aan directe kosten, terwijl indirecte kosten tot wel vijf keer hoger kunnen uitvallen. De schade op lange termijn, zoals reputatieverlies, kan echter nog ingrijpender zijn, met gevolgen voor werknemersvertrouwen, het bedrijfsimago en zelfs de toekomst van het bedrijf.

De grootste uitdaging voor organisaties is het aanpakken van de bredere werkcultuur. Volgens Vercruysse slagen veel leiders er niet in om onveilig gedrag effectief aan te pakken.

“Veel leidinggevenden herkennen risicovolle situaties niet, of weten niet hoe ze hierover in gesprek moeten gaan,” legt hij uit. “Daarom richten onze verbeterinitiatieven zich sterk op het ontwikkelen van leiderschapsvaardigheden.”

Vercruysse benadrukt dat de benadering van veiligheid een graadmeter is voor de algehele organisatiecultuur. Organisaties die een sterke veiligheidscultuur weten te realiseren, verbeteren niet alleen hun operationele prestaties, maar kunnen ook andere strategische doelen, zoals duurzaamheid, effectiever bereiken. Investeerders beschouwen veiligheid daarom steeds vaker als een indicator van de bredere cultuur en de stabiliteit van een organisatie.

“Veiligheid moet worden geïntegreerd in de operationele en strategische aanpak,” aldus Vercruysse. “Het is geen afzonderlijk element, maar een integraal onderdeel van efficiëntie en duurzaamheid. Het verankeren van veiligheid in de bedrijfs-DNA creëert een omgeving waarin leren en verbeteren centraal staan, zonder dat angst voor schuld heerst.”

dss+ werkt al tientallen jaren samen met organisaties om hun veiligheidsprestaties te verbeteren en een sterke veiligheidscultuur op te bouwen. Volgens Vercruysse zijn vier pijlers essentieel voor succes:

1. Standaarden en procedures: Sterke technische fundamenten om operationele risico’s te beheersen en continue verbetering te stimuleren.
2. Managementsystemen: Duidelijke governance met vastgelegde verantwoordelijkheden die prestaties effectief sturen.
3. Vaardigheden en competenties: Een doordacht leer- en ontwikkelingsprogramma om de juiste expertise te waarborgen.
4. Gedrag en mindset: Een cultuur waarin veiligheid wordt gezien als een collectieve verantwoordelijkheid. Dit aspect is vaak het meest uitdagend, aldus Vercruysse.

Met behulp van de dss+ Bradley Curve™ – een model dat veiligheidsprestaties en cultuurvolwassenheid meet – helpt dss⁺ organisaties hun positie en ambities te bepalen.

Verbetering van veiligheidscultuur vergt tijd. Organisaties doorlopen hierbij vier fasen waarbij eigenaarschap rond veiligheid en inzet de onderscheidende factoren zijn in de veiligheidscultuur.

Een vooraanstaand verpakkingsbedrijf voor cosmetica illustreert de impact van deze aanpak. Het bedrijf stelde zich als doel om tegen 2025 nul ongevallen te realiseren. In samenwerking met dss⁺ werd de veiligheidscultuur ontwikkeld door middel van leiderschapscoaching.

“De betrokkenheid van dss⁺ gaf ons de tools en kennis om een cultuur van veiligheid te ontwikkelen,” zegt de operational quality manager. “Dankzij hun coaching steeg het aantal gerapporteerde risico’s met 20 procent, terwijl het aantal lichte verwondingen met eenzelfde percentage daalde.”

Medewerkers meldden bovendien een grotere bereidheid om over veiligheid te praten – zowel op het werk als in hun privéleven.

“Wij denken nu niet alleen over veiligheid op de werkplek, maar ook in ons dagelijks leven,” voegt een maintenance coördinator toe.

Bekijk casestudies: content hub